domingo, 31 de agosto de 2025


 Qué ver en Oiartzun

El casco histórico de Oiartzun es realmente antiguo y cuenta con muchos elementos de gran valor. Recorriendo sus calles encontramos numerosos edificios históricos de gran importancia como el Hospital de Peregrinos, la Iglesia Parroquial de San Esteban de Lartaun, en cuyo interior se halla un retablo del siglo XVII del Maestro Juan de Huici, declarado Bien Cultural, y el Ayuntamiento, construido en 1678.

 

Luberri. Centro de Interpretación Geológica: El Centro de Interpretación Geológica Luberri ofrece una oportunidad única de descubrir la riqueza geológica y paleontológica del valle de Oiartzun, la comarca de Oarsoaldea y el Parque Natural de Aiako Harria. El centro propone un insólito viaje en el tiempo a través de los últimos 1.000 millones de años, gracias al cual descubriremos la historia geológica de nuestra tierra.


Zer ikusi Oiartzunen

Oiartzungo hirigune historikoa benetan zaharra da eta balio handiko elementu asko ditu. Kaleak zeharkatuz, garrantzi handiko eraikuntza historiko ugari aurkituko ditugu, hala nola Erromesen Ospitalea, Lartaungo San Esteban Eliza parrokiala, barruan Juan de Huici Maisuaren XVII. mendeko erretaula duena, Kultura Ondasun izendatua, eta Udaletxea, 1678an eraikia.

  

Luberri. Interpretazio Geologikorako Zentroa: Luberri Interpretazio Geologikorako Zentroak Oiartzungo bailarako, Oarsoaldeko eta Aiako Harria Parke Naturaleko aberastasun geologiko eta paleontologikoa ezagutzeko aukera paregabea eskaintzen du. Zentroak azken 1.000 milioi urteetan zehar denboran zehar bidaiatzea proposatzen du, eta horri esker gure lurraren historia geologikoa ezagutuko dugu.

Historia de las minas

 


Historia de las minas de Arditurri:

  1. Época Romana: Probablemente, los romanos  fueron los primeros  en quebrantar la roca de las minas de Arditurri en busca de plata.
  2. Edad Media: Siguiendo con el trabajo realizado en la época romana, en la Edad Media se empezaron  a crear las primeras ferrerías entorno al rio que recorre el valle.
  3. Siglo XVIII: La familia Sein, afincada en Oiartzun, tomó las riendas de Arditurri, en aquel entonces sin  actividad, que volvieron a rugir para la obtención de plata y plomo bajo la supervisión del ingeniero  alemán Juan Guillermo Thalacker.
  4. Siglo XIX: En 1830 la Compañía Gipuzkoana de Minas empezó a explotar Arditurri, en esta época fue  cuando se destruyeron gran parte de las galerías creadas en las épocas anteriores.
  5. Siglo XX: La Compañía Chavarri Hermanos de Bilbao, propietaria de Altos Hornos de Bizkaia,  consiguió la concesión de estas minas y empezó a explotarlas con la ayuda del ferrocarril que hicieron  construir y que en la actualidad constituye una Vía Verde muy transitada.
  6. En los años 70: Las tendencias cambian y comienza la explotación de cantera a cielo abierto.
  7. 1984: En este año las Minas de Arditurri cesaron su actividad. 
  8. 2001-2006: Las minas contribuyeron al desarrollo de las zonas rurales pero también las perjudicaron  arrojando a sus ríos minerales pesados y residuos. Es en esta época cuando se realizaron las  tareas de recuperación del medioambiente.
  9. 2008, hasta la actualidad: En 2008 las minas de Arditurri se abrieron al público, poniendo en valor 800 metros de galería del coto minero de Arditurri.


Arditurriko meategien historia:

  1. Erromatarren garaia: ziurrenik, erromatarrak izan ziren zilarraren bila Arditurriko meategietako arroka hautsi zuten lehenak.
  2. Erdi Aroa: Erromatarren garaian egindako lanari jarraituz, Erdi Aroan lehen burdinolak sortzen hasi ziren harana zeharkatzen duen ibaiaren inguruan.
  3. XVIII. mendea: Oiartzunen bizi zen Sein familiak Arditurri hartu zuen, garai hartan jarduerarik gabe, eta berriro orro egin zuten zilarra eta beruna lortzeko, Juan Guillermo Thalacker ingeniari alemaniarraren begiradapean.
  4. XIX. mendea: Gipuzkoako Meategien Konpainia 1830ean hasi zen Arditurri ustiatzen, eta garai hartan suntsitu ziren aurreko garaietan sortutako galeria gehienak.
  5. XX. mendea: Chavarri Hermanos de Bilbao konpainiak, Bizkaiko Labe Garaien jabeak, meategi horiek erabiltzeko baimena lortu zuen, eta ustiatzen hasi zen, eraikiarazi zuten trenbidearen laguntzarekin. Gaur egun, trenbide hori bide berde izenez ezagutzen den sarean dago, oso erabilia delarik.
  6. 70eko hamarkadan: joerak aldatu egin ziren eta harrobia aire zabalean ustiatzen hasi ziren.
  7. 1984: Urte honetan Arditurriko meategiek beren jarduera eten zuten.
  8. 2001-2006: Meategiek landa-eremuak garatzen lagundu zuten, baina kalte ere egin zieten, ibaietara mineral astunak eta hondakinak botaz. Garai horretan egin ziren ingurumena berreskuratzeko lanak.
  9. 2008tik gaur egun arte: 2008an Arditurriko meategiak jendearentzat ireki ziren  800 metroko galeriari balioa emanez.

Visita a la mina de Arditurri


 


Visita a la mina de Arditurri:

Se visita el nivel 2 de la mina. Es una visita accesible, apta para todos los púbicos, incluso con problemas de movilidad.

En el centro de interpretación de Arditurri, encontraremos diferentes paneles informativos sobre el Parque Natural de Aiako Harria y las minas de Arditurri. A continuación veremos un pequeño video en una sala contigua.

Nos adentraremos en la mina por el nivel 2. Caminaremos por una pasarela metálica de 180 metros de longitud,  accesible para todos los públicos. Todo el recorrido está suficientemente iluminado como para que no haya ningún problema. La guía hará diferentes paradas para ir explicando diferentes puntos interesantes de la mina. Distinguiremos galerías modernas y romanas, veremos marcas de las barrenas en la roca por donde se introducía el explosivo para romper la roca.


Arditurriko meategia bisitatzea:

Meategiko 2. maila bisitatzen da. Bisita irisgarria da, publiko guztientzat egokia, baita mugitzeko arazoak dituztenentzat ere.

Arditurriko interpretazio zentroan, Aiako Harria Parke Naturalari eta Arditurriko meategiei buruzko informazio panelak aurkituko ditugu. Jarraian, bideo labur bat ikusiko dugu alboko gela batean.

Meategian 2. mailatik sartuko gara. 180 metroko luzera duen pasabide metaliko batetik ibiliko gara, publiko guztientzat irisgarria. Ibilbide osoa behar bezala argiztatuta dago, arazorik ez izateko moduan. Gidak geldialdi ezberdinak egingo ditu meategiko puntu interesgarriak azaltzeko. Galeria modernoak eta erromatarrak bereiziko ditugu,  arroka hausteko lehergaia sartzen zeneko harkaitzean barrenen markak ikusiko ditugu.